piše: Isidora Đolović
Prvi i jedini solistički album koji joj je napisao tadašnji životni saputnik (prema svom omiljenom običaju da u svakome pokuša probuditi, pa zatim maksimalno usmeriti kreativni potencijal) zove se „Dete sunca“ (Child of the Sun), ali bi se možda pre moglo reći da je Majte Garsija (Mayte Garcia), više od svega, dete – ljubavi. Jer, to je osećanje koje u svim obicima i nijansama, pomešano sa različitim srodnim ili sasvim oprečnim emocijama, ispunjava njenu svojeručno i potpuno iskreno sročenu životnu priču. Po mnogo čemu, pored osnovne, često neverovatne jedinstvenosti iskustva, predstavlja izuzetak: pre svega, ne možemo ih nazvati tipičnim memoarima, jer autorka nije stara žena na kraju životnog puta; s druge strane, taj život je već do prve prevaljene četvrtine veka ispunjen intenzitetom radosti i patnje koji bi prosečno srce teško izdržalo „u jednom komadu“. Zatim, mada je Majtin svet rano bio vezan za istinski izuzetnog pojedinca koji, eto, „krade“ i naslov i samu priču, ona nije tek jedna od žena iza/pored legende. Njena odmalena neobično „stara“ duša prirodno je postala nečija – srodna duša i o tome knjiga u prvom redu govori. Po objavljivanju prvog izdanja (Trapeze, 2017), naravno, uskomešali su se mnogi duhovi: zašto baš tada, godinu dana nakon Prinsove smrti? Koji su joj motivi? Nije li potpuno besramno tražiti novo parče pažnje na račun tuđe slave?
Nesvakidašnja biografska proza koja istovremeno u potpunosti ispunjava svako očekivanje od dobrog i zanimljivog primera iz žanra, opovrgava sve zlonamerne opaske. U knjizi pred nama nema ničeg drugog do najdubljeg, beskrajnog uvažavanja prošlosti, mnogo topline i praštanja, ličnog rasta, a nadasve nezaborava i, na početku istaknute, ljubavi. Jer, ona je ponajviše učinila da život mlade umetnice uz iskusnijeg genija bude, uprkos svim lomovima i patnjama, najlepši. Otuda knjiga, nimalo slučajno – jer se jasno audira na pesmu-posvetu koju dobro znamo – nosi naslov „The Most Beautiful: My life with Prince“.
Na ovu ženu je tokom godina bačeno neumereno i neopravdano mnogo gneva, pretežno kao posledica brojnih pretpostavki, tabloidnih napisa i ostrašćenosti jednog dela baze fanova njenog bivšeg supruga. Knjiga pruža odgovore na veliki broj čudnih nagađanja koja odavno kruže štampom i Internetom, ali svrha joj nije samoodbrana, ni profitiranje na tuđoj smrti: uostalom, mnoge najličnije pojedinosti su taktično i sasvim prirodno zadržane u privatnosti. Nakon svega pročitanog, ostaje prilično jasan utisak da je ispovest bila nužan korak u procesu samoisceljenja, zatvaranja jednog kruga i, najplemenitijeg od svega, praštanja: sebi, drugima, sudbini. A da je život često uzbudljiviji od fikcije, priča pred nama dokazuje iz epizode u epizodu, što i jeste razlog da se čita u jednom dahu, istovremeno ne delujući „nakićeno“, preuveličano ili neiskreno. Majte Garsija je otvorila srce i odala poštu jednoj ogromnoj, tragičnoj ljubavi koja je sudbinski oblikovala njeno postojanje. Kao fatalista, o čemu zaista ne ostavlja ni trunku sumnje, čvrsto verujući u determinisanost i znakove kojima su naši životi premreženi ako umemo da ih pratimo, pripovedač zadobija i sve vreme čvrsto drži našu pažnju i poverenje.
When I was younger, I thought it was the story of how I found my soul mate, the true husband of my heart. When my heart was broken, I tried to make it the story of how I found myself.
Za početak, razbijajući ustaljeno viđenje supruge kao koristoljubivog lovca na slavu i nekoga ko se beskrupolozno služi Prinsovim imenom za plasiranje svog rada (uključujući knjigu), od početka do kraja ne gubi samopoštovanje i stav kako je ovde ona ta koja vodi reč. Upoznajemo Majte kao devojčicu, talentovanu plesačicu koja se školovala, afirmisala i stekla reputaciju u najrazličitijim, naizgled nespojivim vrstama scenskog pokreta. Iz neposredne blizine posmatramo okruženje u kome je rasla, njene roditelje i komplikovanu vezu kojom su joj istovremeno dali model i antiprimer. Shvatamo kako je, kroz teškoće i strogu disciplinu, već u ranim tinejdžerskim godinama postigla mogućnost da zarađuje sasvim dovojno za izdržavanje čitave porodice. Umetnost igre, pre svega balet i trbušni ples kao dve krajnosti između kojih je dugo uspešno balansirala, jeste njen život, posredstvom koga joj se razotkrivalo sve ostalo, esencijalno. Stiče se utisak kako su slučaj i(li) sudbina (veoma važni pojmovi u nastavku priče) svojski radili na tome da je spoje sa srodnom dušom.
I tu dolazimo do Prinsa, ogromne internacionalne zvezde, sa čijim će se putevima ukrstiti njeni, stvarajući istinski čudnu, neverovatnu zajedničku povest. Ljudi današnjice su odavno prestali da veruju u priče „veće od života“, prepuštajući ih domenu fikcije, ali sve što se desilo između ovo dvoje zaista se ne može drugačije objasniti. Uprkos mnogim čudnim i od samog početka problematičnim činjenicama, ne možete se oteti utisku kako je sve, baš tada i tako, moralo i bilo prirodno da se odigra.
A priča je van svake sumnje nadrealna: mlađa kćerka Portorikanaca Džona i Neli, od Alabame (gde je 1973. rođena) do Nemačke, živi po vojnim bazama u koje joj službeno šalju oca. Pod uticajem strastvene i dominantne majke, već sa tri-četiri godine počinje da uči trbušni ples, uporedo pohađajući redovnu i baletsku školu. To znači da joj se život prilično rano usredsredio na mukotrpne treninge, a ličnost osećala zrelijom i „drevnom“. Iako će se mnogi (osnovano) začuditi nad idejom da se tako malo dete usmeri prema jednom, u osnovi erotično intoniranom i „odraslom“ obliku plesa, autorka odmah postavlja jasnu ogradu između takvih interpretacija i subjektivnog osećaja:
When I belly danced, I never saw it as a dance of seduction: I saw it as a dance of empowerment. That's what I try to give women now when I teach them (...) I think that's what made Prince notice me. I wasn't onstage to turn anyone on; I was there to practice this ancient art form and make it my own.
U leto 1990, pred završnu godinu srednje škole, kada se dvoumila između nastavljanja klasičnog puta umetnosti ili garancije dobre zarade po hotelima Kaira, neobavezan odlazak na koncert Prinsa održan u Barseloni i elementi orijentalne muzike primećeni u jednoj pesmi, daju njenom ocu hrabru (potpuno suludu) ideju. Kada ista turneja bude stigla u Nemačku, nemoguće se ostvaruje: zvezda mimo svog običaja ne samo što pogleda doturenu VHS kasetu sa snimcima njenog plesa, nego je i poziva da se upoznaju. Tražeći još materijala, ispoljivši iskreno interesovanje i divljenje, ostaje sa njom u razgovoru uz kokice do ranih jutarnjih sati. Mada bi neko, opet, njenim roditeljima spočitao „podvođenje“, sve je bezazleno i potpuno bezbedno. Pored toga što, naravno, zvuči nemoguće – a ipak se dešava.
He was funny, playful. He was older than me, but he made me feel important, like what I had to think and say mattered. I remember feeling like I had a voice, even if it wasn't something I had anything to do with, like music. He would listen to me, talking about life. He was a great friend and very attentive, very alert. (deo intervjua za „Irish Times“)
Platonski odnos se nastavio godinama, oko njenog punoletstva prerastavši najpre u profesionalni, zatim emotivni (pravo pravcato „trubadursko“ udvaranje), da bi se na Dan zaljubljenih 1996. i venčali. Sve teče kao u bajci: on joj posvećuje pesme (u kao nikad pre kreativnoj i, otvorenošću, najličnijim osećanjima obojenoj fazi karijere), sa neopisivim ushićenjem i radošću očekuju dete, da bi se ubrzo san srušio kao kula od karata, ali ne u jednom potezu – već sprat po sprat. Sa distance, danas zrelija Majte bolje sagledava sve propuste i kobne greške (od prvih naznaka da nešto nije u redu sa trudnoćom, iracionalnog suprugovog davanja prednosti veri u odnosu na medicinu, kasnijeg udaljavanja), ali, čak i tada bez osude. Ton izlaganja je sve vreme topao, a efekat naročito pojačava često paralelno pozicioniranje doživljajnog i pripovednog Ja, kao npr. kada govori o poslednjoj poseti Pejsli parku uoči početka pisanja knjige:
I was both a child and a mother in this house, a beloved wife and an unwelcome ghost who haunted the place until he tore it down.
Majte je iskrena kada govori kako s njene strane nije postojala romantična naklonost ili seksualna privlačnost od prvog susreta. Iako je kao dete, nakon odgledanog poznatog intervjua iz 1985. nasmejala majku ozbiljnim zaključkom: I'm going to marry Prince (...) Or Luis Miguel, radilo se o bezazlenom, mada snažnom efektu otkrića „MTV“ televizije sa svojim nezamislivim uticajem i „Purple rain“ (ali i „Flashdance“) groznice koja je tresla gotovo čitav mladi svet. Sve potvrđuje osećaj koji je obuzeo nakon prvog odgledanog koncerta, kada tinejdžerku počinje da opseda svojevrsna želja – ali sasvim druge prirode:
Not to be with him, but to be an artist. To perform with absolute commitment. To dance with absolute joy. Now I know this is what inspiration feels like. Back then, I only knew I had to feel it again.
Prins (kome nisu bile strane veoma mlade devojke u svojoj pratnji), opet, očigledno dosta dugo uspeva da sve odlaže i zadržava u granicama dozvoljenog. Zbog toga ni sami nećemo videti mnogo toga neobičnog u tome što šesnaestogodišnjakinja počinje da razmenjuje pisma, trake/snimke, ideje i vodi duge telefonske razgovore sa petnaest godina starijom rok zvezdom: jer u tome, na delu, nije bilo ničeg po nju ugrožavajućeg ili uvredljivog. Na svaki način, kroz sve godine koje su prolazile, evidentno je razvijanje prvenstveno duhovne, stvaralačke bliskosti, iz koje se potom rađalo sve ostalo. Od mentorstva i povereništva, preko umetničkog nadahnuća i kolegijalnog pakta, do zaljubljivanja, partnerstva, braka i roditeljstva, nije bilo sumnje u duboko uzajamno poštovanje. Prins je, na šta se danas može gledati sa podozrenjem, u Majte prepoznao nadarenost i autentičnost, pažljivo je kultivisao, podsticao, kasnije učinio svojom Muzom – sve to u nizu neverovatnih gestova. Zbog toga se njihova zajednička priča neizostavno mora posmatrati kao savezništvo kreativnih pojedinaca koje je rezultiralo pravom magijom.
Dokaz je neverovatan broj pesama koje je napisao i komponovao inspirisan njome, video spotova i koreografija u kojima ju je postavio kao centralnu figuru, koncepata i planova u čijem se središtu nalazila njihova udružena energija. Majte na izuzetno živ način dočarava svoje pristupanje grupi „The New Power Generation“, pružajući nam neposredan uvid u spektakl koji su zajedničkim snagama stvarali na pozornici, ali i mnogobrojna odricanja, zađevice, beskrajne sate neprekidnog rada u pozadini svega toga.
Zahvaljujući sugestivnom pripovedanju, možemo da osetimo svaki njen pogled pun divljenja usmeren ka bini, mističnu i instinktivnu povezanost sa Egiptom koju su delili, ustreptalost buđenja istinske, prve ljubavi i neopisivu tugu nakon što su otrgnute nade i snovi u koje se toliko ulagalo. Majtina priča vodi od smeha do suza, ništa ne idealizujući, ali svim silama nastojeći da se i ne ogreši o bilo koga. Daje nam dobar, veran kontekst vremena, uvodi unutar kreativne mašinerije Pejsli parka, omogućava kretanje tim svetom kroz dočaravanje Prinsovog osobenog rukopisa i načina izražavanja u pismima (recimo, reč „ja“ je uvek beležio nekom vrstom hijeroglifa, dvosmislenim crtežom oka, koje se izgovara kao „eye“, odnosno „I“), humora i čudnih navika, zajedničke opsednutosti idejom reinkarnacije, putovanja duša, hipnozom... Pripoveda nam i o svom kasnijem životu (posle razvoda): isceljujućoj, na obostranu korist jedno vreme održavanoj vezi sa Tomijem Lijem (bubnjar u to vreme i sam prolazi kroz jedan od razlaza sa Pamelom Anderson), zdravstvenim problemima (multipla skleroza), sakupljanju rasutih delova pređašnje sebe, te o nagradi u vidu ostvarenja najveće želje za roditeljstvom – usvajanju devojčice Džije (Gia) u koje je sudbina, na svoj način, još jednom umešala prste.
 |
|
Majte je 1992. postala stalni član „The New Power Generation“ |
Naglas ćemo se smejati dok opisuje kako joj je Prins krao i prekrajao garderobu po svojoj meri ili kako ga je učila da pravilno izgovori njeno ime (španski spoj Marije i Tereze, a znači „voljena“), iako je isprva bio uporan u pokušajima da je (kao nekolicinu prethodnica) preimenuje u „Arabija”: Say my telephone, I said, but stop before ' – lephone! Like Myyy, Teeelephone. My. Te –! Saosećaćemo sa malom Majte dok prolazi kroz diskriminaciju u školi (biti Latina donosilo je mnogo teškoća, od podrugljivosti ostalih devojčica: Mean girls are a force of nature that transcends geographical and cultural boundaries. I was an easy mark...; do nužde da se dovitljivošću i smislom za humor probija kroz život, kao što je činio njen otac rezervišući mesta u restoranima pod imenom Rokfeler), zlostavljanje od strane porodičnog prijatelja (u ovoj epizodi imamo i ubedljiv odgovor na aktuelno pitanje „Zašto žrtva ćuti?“) ili najranije probleme sa kostima nogu. Divićemo se sedmogodišnjoj devojčici koja pleše sa mačem na glavi, okrećući novčiće trbušnim mišićima u popularnoj emisiji za otkrivanje talenata „That's incredible!“, a mnogo kasnije baca publiku u trans rame uz rame pored svog izabranika; osetiti opojni, iskonski dah Istoka, dok u detalje opisuje unikatne kreacije kostima iz radionice madam Able u Kairu; videćemo i kako su nastale čuvene „V“ šiške. Meni lično najzabavnija epizoda tiče se tzv. Funk Night-a, neke vrste izazova za članove „NPG“, praktikovanog svake večeri na turneji. Ko ga prihvati i uspešno ispuni, dobijao je mastan honorar, tako da se Majte jednom prilikom odvažila i skočila među nemačku publiku koja se na to – razmakla:
They looked down on me like, Was ist das?, as cartoon stars circled my head. I was back onstage dancing within thirty seconds, the undisputed winner of Funk Night, but the next day, I was as stiff as the Tin Man, and for weeks, I had to cover the deep green and blue bruises with body makeup..
Da autorka ima smisao za postizanje komičnog doživljaja, pokazuje još raniji opis prvog telefonskog poziva od Prinsa, koji je čitavu porodicu zatekao u hotelskoj sobi:
The phone rang, and we all turned to look at it like we were in a movie. It was like, camera zooms in on ringing phone. (...) „Hi“, I couldn't say „Prince“. I was afraid of that if „Prince“ came out of my mouth, I would immediately start screaming and running in circles. „Hi“.
Analitički lepo su posredovane priče o nastajanju mnogih pesama, pa i čitavih albuma, pri čemu vidimo kako je Prins, radeći na određenom poduhvatu, uveliko u glavi imao neku buduću stavku, po završetku jednog momentalno se, sa apsolutnom predanošću, usredsređujući na naredni. Čitava priča oko njegove i Majtine zajedničke prošlosti „u nekom prethodnom životu, ili životima“, obavijena je zastrašujuće ubedljivim nizom podudarnosti koje su oboje argumentovano obrazlagali u više navrata. Poštovanje i naklonost sa kojom ona danas govori o bogatom muzičkom zaveštanju vidimo iz, recimo, odricanja od „vlasništva“ nad pesmom „The most beautiful girl in the world“. Kaže da je mnoge žene danas s pravom svojataju, jer, u pitanju je: his love song to all of us. Interesantno je i to da je Majte u Nemačkoj pohađala istu školu u koju je svojevremeno išla Prisila Presli (takođe vojničko dete), pa ukazuje na okvirne sličnosti te „tinejdžerske privlačnosti“ po Elvisa, sa onim kako mnogima deluje njena (rana) veza sa Prinsom. U nastavku daje znatno bolji primer za poređenje i to putem pronađene podudarnosti sa savezništvom Ehnatona i Nefertiti.
Nastup sa VH1 Fashion and Music Awards 1995. (sa koga je prethodna fotografija) takođe je opisan u knjizi, a odlično pokazuje potpuno ludo saglasje (iliti hemiju) u zajedničkom radu:
Svakako najbolniji deo knjige predstavlja sve u vezi sa gubitkom deteta. Stravično iskustvo zasigurno nije bilo lako iznova proživeti stavljanjem na papir, stoga Majte zaslužuje punu podršku – pored činjenice da je ovim delom ispovesti stala na kraj pojedinim uvreženim verovanjima. Između ostalog, upoznaje nas sa svime što je prethodilo čuvenom intervjuu sa Oprom Vinfri u jesen 1996. godine, svega par sedmica nakon bebine smrti koju su morali pošto-poto da zataškaju zbog medijskog pritiska i samog razloga (urođeni defekt) koji je doveo do okrutnog uništenja neopisivih roditeljskih nada. Taj snimak je zaista preteško gledati, jer iza vrhunskih napora uvežbanih profesionalaca stoje dva različita načina da se nosi sa još zjapećom ranom. Majte takođe razbija dugogodišnje tvrdnje da se dečak zvao Boj Gregori, objašnjavajući i odakle su one potekle: kao i svi poznati, Prins i ona su se prilikom prijavljivanja u hotele ili bolnice služili lažnim imenima. Pošto je u porodilištu bila upisana kao Mia Gregory, neko od novinara je, neovlašćeno upavši u bolničku bazu podataka, zabeležio da se dete vodi kao „boy Gregory“ (sin/muško dete Gregorijeve), odakle je zatim nastao nesporazum. U svakom slučaju, jasno je kako smrt malog Amira (Amiir, što na arapskom znači „princ“) zauvek ostavlja duboku prazninu, ali to još nije bio i kraj njihove ljubavi. Kao posebno potresan, izdvojila bih odlomak u kome Majte, kao i svaka profesionalna plesačica, razmišlja o nužnosti vraćanja u formu kako bi nastavila sa radom (jedinim pribežištem i za njenog muža), direktno se suočavajući sa spomenutom provalijom ništavila:
I had planned for this, but my plan was to go work out with a personal trainer while Amiir giggled in his bassinet nearby. I planned to hike with him on my back and teach him to swim and play, play, play all day. Instead, I was alone, trying to rebuild my body like a house after a hurricane.
Naravno, priča ima dve strane i autorka vešto dovodi ta gledišta u ravnotežu: osim briljantnog stvaraoca i nežnog supružnika, Prins je bio perfekcionista, profesionalac, ćudljivi Blizanac u svakom mogućem aspektu tog znaka i osoba sa kojom nije bilo nimalo jednostavno živeti. Nakon najveće nesreće koja ih je zadesila, bračni par se, malo po malo, nepovratno udaljio na putu traganja za utehom. Svako se sa tugom nosio ćutke, kako je znao i umeo, a pokušaji da se pokidano zakrpi vodili su ih kroz agoniju, njene pomisli na suicid, njegovo okretanje fanatičnoj religioznosti, odbleske nove nade, pa ponovna razočarenja (drugi pobačaj), preljubu i, konačno, rastanak. Ipak, u Majte, dok se priseća svih uspona i sunovrata, nema ogročenosti i mržnje, što je jedna od divljenja vrednih osobina sa kojima nas njena priča upoznaje. Svedočimo postepenom ličnom rastu dok priznaje kako su se njeni izlivi tuge i navale besa prema suparnici Manueli (kasnije drugoj supruzi Prinsa) vremenom stišavali, pretvarajući se u pomirljivost, pa i neobičnu srdačnost i savezništvo. Dovoljno je reći kako je upravo Manuela bila ta koja je obavestila o smrti čoveka za koga su obe u nekom periodu bile udate.
Veoma su važne pripovedne perspektive, odnosno, dosledna primena referenci na „junaka iz senke“ Prinsa, sa potpunim uvažavanjem njegovih odluka iz različitih perioda. Kako se njihov odnos bude menjao i evoluirao, oslovljavaće ga sa Prins (velika zvezda na pozornici), moj dragi prijatelj (dopisnik), naš šef, moja ljubav, muž, simbol koji je odabrao i, na kraju kao i u početku, ali sada jednostavno, ogoljeno od svih nepoznanica – Prins. Izraz „junak iz senke“ ponovo koristim zbog neizbežnosti njegovog prisustva svuda u Majtinom životu, iskustvu i mislima, usled čega preplavljujuća ljubav ostaje glavno osećanje, čak i kada tako stravično ranjava.
Mojoj malenkosti je, koliko god se hvalila da nisam sentimentalna, završni pasus ostavio ogromnu knedlu u grlu. Pročitajte ovu knjigu, čak i ukoliko niste fan Prinsa ili, uopšte, životopisa slavnih muzičara. Ona je mnogo više od toga – razoružaće vas i dugo proganjati.
With Gia in my arms, I hear his voice in my heart, and I know as surely as I know my name that I will see my love again.
* Izvori za fotografije: www.knjizare-vulkan.rs (1), prince.org i pinterest (sve ostale).
* Rubrika „Déjà lu” je nastavak „Subote sa knjigom” sa starog bloga.